دانه گندم

دانه های گندم به اشکال مختلف مانند گرد، بیضی، تخم مرغی و بیضی دراز می باشند. از نظر درشتی و ریزی نیز بسیار متفاوت هستند.

دانه های گندم به رنگ سفید ، متمایل به خاکستری زرد ، قرمز روشن و قرمز تیره دیده می شوند. طول دانه بین 12-4 میلی متر و ضخامت آن بین 4-5/1 میلی متر متغیر است. در قسمت فوقانی دانه گندم کرکهای ظریفی وجود دارند که به وسیله چشم دیده نمی شوند و قسمت تحتانی آن گرد یا کروی می باشد . قسمت پشت دانه بدون شیار و قسمت شکم شیار دار می باشد . از روی این شیار ها ( طول و عمق) می توان انواع گندم را از هم تشخیص داد. شیار های شکمی در گندمهای دیم تنگتر از گندمهای آبی می باشد. وزن هزار دانه گندم بین 60-15 گر م متغیر است. در دانه های سخت آندوسپرم فشرده، شیشه ای و براق است در صورتی که در دانه های نرم آندوسپرم آردی و به رنگ سفید می باشند . دانه های سخت ویژگی های حد واسط بین دانه های سخت و نرم را دارند.

کیفیت آندوسپرم بستگی به خصوصیات ژنتیکی، عوامل اکولوژیکی و شرایط دارد کشت دارد. گندمهای دوروم، مونوکوکوم، بوئتیکوم و دی کوکوئیدز دارای دانه های شیشه ای ولی گندم دارای تورژیدم دارای دانه های آردی و نرم می باشند. در گندم گرزی از زیر گونه های گندم معمولی، بعضی از گونه ها دارای دانه های نرم و در بعضی دیگر دانه هایی سخت می باشند.

گندمهایی که در نواحی سرد و مرطوب کشت می گردند دارای دانه های آردی ولی گندمهایی که در نواحی استیپی و خشک و گرم کشت می گردند دانه های سخت و شیشه ای تولید می نمایند. کودهای از ته باعث افزایش پروتئین و سخت شدن آندوسپرم دانه می گردند. آبیاری موجب افزایش ذخیره نشاسته و در نتیجه آردی شدن دانه ها می گردد. در کارخانه های آرد سازی مدرن بعد از آسیاب پریکارپ، تستا، جنین و لایه آلئورن، سبوس و آندوسپرم تولید آرد می کند.